مطالب پیشین
در زبان سیوندی گاه برخی از واژگان در جاهای گوناگون بصورت دیگری بکار می روند که هیچ قاعده ای در مورد بکارگیری وجود ندارد وتنها براساس شنیدن می توان فهمید که در هر جا از چه کلمه ای استفاده کرد.مثلا واژه "جا"را در سیوندی در نظر بگیرید.
یوردشا اینگانن:yordesha inganen (جایشان اینجاست) جا:yord
گلیت نوئره:golit nowere (به جایی از تو نخورد) جا:gol
یاتا بناش:yata ben(w)ash (جایت را بینداز) جا:ya
اینگا برشین:i(n)ga bershin (اینجا بنشین) جا:ga
کنگا کت:konga kat (کجا افتاد)
کآ بجکی:ka(w)a bejeki (کجا بدوم (بگریزم))
هرگلی مگاتا بشیکه :har goli megata besheike (هرجا میخواهید بروید)
یوردما نمگنه:yordema namegene (جایمان نمیشود)
اونگا پسینن:u(w)nga pasinen (آنجا عصر است)
یا به یا که:ya be ya ke (جا به جا کن)
(siy)تو زووآن ئ سیوندی همنه زووآن گر کائنه(کهن/باستانی) مئاشیمه مآی/ماه ای فقط تو سیوندی مندان توفارسی ا میان شیان ا دوکآناش ماشونه "ماه" تو کردی شمالیم هنی مندان "mang"/"mah تو اینگیلیسی م هند"moon/"month" تو سیوندیم هند دامنا نیآ کریکه:
مآی روشا: maay rusha
مآی اول ئ واهار: maay aval-i vahar
همی مانه
ماه وینیشدا:ma(h) vinishda
ماه گرتش:ma(h) gortesh
زووآن همه زووآن قرسین چی گر اوستایی توش خیلین همه بایه نیاش داریمه وسیوندیا سیوندی گپ ویندیمه ایه شمئم نبشتای(مقاله) داریکه بری همه بیکینیکه تا هموما سیوندیا سیوندی گپ بدیمه...
(fa)یکی از ویژگی های زبانهای ایرانی در قدیم تفاوت میان ماه آسمان و "ماه تقویمی" بوده است برای مثال در زبان انگلیسی( "moon/"month") بکار می رود این ویژگی متاسفانه در فارسی از بین رفته مثلا "ماه رمضان/تیرماه" یا"ماه تابان" ودر میان زبانهای ایرانی تنها در کوردی شمالی وسیوندی بازتاب خویش را حفظ نموده است. مثلا در کوردی شمالی "mang"/"mah" به ترتیب برای ماه آسمان وماه تقویمی بکار گرفته می شود. در زبان سیوندی برای ماه آسمان از واژه ماه/ma(h) ولی برای ماه تقویمی مآی/maay بکار گرفته می شود برای نمونه:
مآی روشا: maay rusha (ماه رمضان)
مآی اول ئ واهار: maay aval-i vahar
یا
ماه وینیشدا:ma(h) vinishda (ماه برآمد)
ماه گرتش:ma(h) gortesh (ماه گرفت)
در زبان سیوندی برخلاف فارسی معاصر وعامیانه که "ا" به "و" تبدیل می شود هیچ گاه شکسته نویسی وجود ندارد و"ا" به "و" تبدیل نمی شود. و لهجه حاکم بر سیوندی دری است.برای نمونه
|
فارسی عامیانه(نادرست) |
سیوندی(درست) |
|
خیابون |
خیابان |
|
تهرون |
تهران |
|
میدون |
میدان |
|
زعفرون |
زعفران |
|
گرون |
گران |
این قاعده در سیوندی آنچنان حاکم شده که بر روی برخی واژگان هم تاثیر نهاده است.برای مثال
|
کازرون |
کازران:kazeran |
واژگان زبان سیوندی نزدیکی بسیار با زبان پهلوی دارند وبرخلاف فارسی امروز "و" به "ب" تبدیل نگشته است.مانند زیر:
|
بهتر |
وه تر:vahtar |
|
بره |
وره:vare |
|
بیست |
ویس:vis |
|
بس/کافی |
وس:vas |
|
بیشتر |
ویشتر:vishtar |
|
بر |
ور:var |
|
بهترین |
وه ترین:vahtarin |
|
بهار |
واهار:vahar |
|
برف |
ورف:varf |
|
باران |
واران:vara(n) |
|
برگ |
ولگ:valg |
|
باز |
واز:vaz |
|
بید |
وی:vi |
|
بهانه |
وانه:vane |
آموزش زبان سیوندی-درس23- عدم راهیافت واژگان عربی در سیوندی برخلاف فارسی –
یکی از ویژگی های زبان سیوندی عدم اختلاط وآمیزش با عربی است وهمواره از واژگان پارسی وکهن استفاده و واژگان عربی برخلاف فارسی معاصر هیچ گاه در سیوندی جایگزین واژگان ایرانی نگشته است نمونه های زیر چنین ویژگی را نشان می دهد. یعنی واژگان ستون راست هیچگاه در سیوندی جایگزین واژگان ستون چپ نمی شوند.
|
عربی |
پهلوی وسیوندی |
|
داخل |
تو |
|
وسط |
میان |
|
لباس |
رخت |
|
حرف |
گپ |
|
اسم |
نام |
|
ختم |
پرسه |
|
عصر |
پسین |
|
وضو |
دست نماز |
|
مناره |
گلدسته |
|
قصه |
متل |
درس 22-مونث و مذکر در زبان سیوندی :نیرا و مایه تو زوآن سیوندی
(siy)ایه بآت تو زوآن سیوندی نامیا بکار بگری ایه نام نیرا به -i وایه نام مایه به å-را مرانی پشت نام ایمانه ی
zhen-å u (ژنا او) pil_i siya(پیل ی سیه)
همنه دامن ه ولگه:
Det_ å dadiyam(دتا ددیام)
te kor_i ke handi (ته کر ی کی هندی)
(fa)در زبان سیوندی در توالی مضاف و مضاف الیه ادات اضافه با توجه به جنس مضاف متفاوت است. å_(مونث) _i(مذکر) مانند zhen-å u(زن او) pil_i siya(پول سیاه(خرد)) یا مثالهای زیر:
Det_ å dadiyam(دختر خواهرم)
te kor_i ke handi (تو پسر کیستی)
سیوندیا سیوندی گپ ویندیکه
هاره موچی ا آدمگر الکی که خیلی ادآشا منه سیوندی مزانونه سیوندی که ماشا گپ ویندونه هرچی کلمه ی قریبانه مرانونه تو سیوندی ادعاشا رم منه خیلی مزانونه سیوندیم همیشا خرابشا کرشانه شیان. سیوندی گپ ویندین هنر نوند سیوندیا سیوندی گپ دین هنرن.هاره هرگلی ا دنیا که بشی زوآن فیشا را نیا مدارونه ونملونه کلمه گر قریبا بیه تو ژوآنشا آما همه سیوندی گر منازیمه به فیما که کلمه گر قریبه مرانونیمه تو سیوندی.ایه همی مانه بشیمه جلو تا چن سال ه دیه سیوندیم نریمه هموش گنیان قریبه.بیمه هموها کمک کریمه سیوندیا نیا داریمه همومانه دوئا باما ا2500سال ورازی نیاشادردان همه ایالگر کورشیمه با فین کورش توگئانما زنده گنه.وسیوندیا سیوندی گپ ویندیمه.
کمک کریکه به همه وگپگر خاش و ولتارا بری همه بیکینکه تا هموما سیوندیا سیوندی گپ ویندیمه
آموزش زبان سیوندی-درس19-جمع بستن در زبان سیوندی
در زبان سیوندی برای جمع بستن واژگان واسامی از پسوند "گر:gar"وافزودن آن به واژه پدید می آید.بعبارت دیگر:
مفرد +گر=جمع
برای نمونه:
سیوندی+گر=سیوندی گر(سیوندی ها)
کمچیلو+گر=کمچیلوگر(قاشق ها)
پرد+گر=پردگر(پل ها)
این نمونه جمع کردن همانند فارسی جزیی از برخی واژگان گردیده وکلمه مفرد دیگری را بوجود آورده است.یعنی:
مفرد+گر=واژه مفردی تازه
برای نمونه:
سید+گر=سیدگرseidgar(سیدون.روستایی در نزدیکی سیوند
شباهت سیوندی با گیلکی ومازندرانی
سیوندی به همراه "گیلکی" "مازندرانی" " کردی کرمانجی" "کردی سورانی" "زازا-گورانی" "بلوچی" "تالشی"جز زبانهای ایرانی شمال غربی محسوب می شوند به شباهت سیوندی با گیلکی توجه کنید
persian Gilaki Sivandi English
Dim dim face صورت
Purd perd bridge پل
Nesä nesä shadow سایه
Boshu Beshe go برو
zhena zhen Woman زن
Esare Esare Star ستاره