رستنی های بهاری کوههای سیوند

سیوند در کتاب "دوسفرنامه از جنوب ایران"

 در کتاب "دوسفرنامه از جنوب ایران" نوشته:محمد حسن میرزا مهندس قاجار و على خان مهندس،  بخش دوم ص192و193 مطالبی در مورد سیوند آمده است که در ادامه می خوانی توجه داشته باشید که این دو کتاب در سالهای 1256هـ.ق-1307هـ.ق، نوشته شده اند. یعنی حدود 170 سال پیش

توجه داشته باشید که متن زیر عینا از کتاب فوق برداشت شده و حتی یک حرف بدان افزوده نشده است.

لطفا با با توجه به متن از خط پررنگ آنچه از خط پررنگ می فهمید را در نظر بدهید بگویید

قریه سیوند خالصه و تیول جناب صاحب دیوان است. قریه سیوند که قریب به سیصد و پنجاه خانوار رعیت بومى دارد در دره و تنگه واقع شده است که در اطراف آن کوه‏هاى جنگلى سخت و مرتفع واقع شده و از سمت مغرب این آبادى که مختصر جلگه به نظر آید رودى عبور مى‏نماید

و سیوند از قراء قدیم، دهى است خوش‏منظر و پراشجار، باغات انگور آن زیاد و ممتاز، ...........

آبش از رود مذکور، دو باب حمام و یک باب مسجد پاکیزه دارد. تلگراف‏خانه انگلیس در این قریه است. شکار از هر قبیل از کبک و مرغابى و قوچ و میش و بز در کوهستان آن بلکه در تمام راه فراوان است و از قرار مذکور پلنگ در کوهستان غربى که اتصال به کوه‏هاى جنگلى امام‏زاده اسمعیل سرحد دارد اغلب یافت شود، بواسطه گرمى هوا و جنگل کوه‏ها برف در کوهسار نماند.

جمیع این قریه محل نزول قوافل فارس است. فاصله مابین کناره و سیوند پنج فرسنگ است. راه آن از قرار ذیل پس از عبور از تخت‏ جمشید الى یک فرسنگ و نیم در امتداد جلگه عبور نماید و از چاپارخانه و قراول‏خانه که در زاویه شمال غربى شترکوه است گذشته به رود سیوند رسد و از این‏جا راه دو شعبه شود .....................

قرائى که در امتداد هر دو جاده دیده مى‏شود از قرار ذیل است: گلیون- شمس‏آباد- حاجى‏آباد- حسن- آباد- هشت‏چهان- سیدون- دشت‏آباد.

کالسکه از هر دو راه با اندک تعمیرى عبور مى‏نماید و مخارج پل‏سازى روى نهرهاى کوچک رود سیوند که ملاحظه شد به انضمام اصلاح بعضى نقاط جاده که در وقت زراعت شکستگى حاصل نموده سیصد و پنجاه تومان است تا بتوان بى‏زحمت کالسکه را عبور داد. توضیح آنکه پس از عبور از خفرک سفلى که به قریه مشجر با منظر سیدون رسند الى قریه سیوند همه جا از دامنه رود مزبور باید عبور نمود و کمال صفا از حیثیت آب و چمن و اشجار قراء و اشجار جنگلى و کوهستان اطراف مشاهده شود. و این قریه آخر بلوک خفرک است و خود آن جزو بلوک سیوند محسوب شود. ایلات عرب از این نقطه عبور نمایند قراول‏خانه که در اوایل راه واقع شده عبارت از چند کپر است. پنج نفر تفنگچى مستحفظ دارد. سیوند مایحتاج قوافل را همیشه آماده دارد ولى لوازم اردو را باید از بلوک خفرک سفلى تدارک نموده و محل اردو در جلگه غربى آبادى سیوند است که در کنار رود واقع شده است. در این قریه سبزى‏کارى و کمى صیفى زراعت نمایند قلیلى از آنها با قاطر که بر روى هم سیصد و پنجاه رأس موجود دارند به اطراف کرایه‏ کشى نمایند و فاصله این قریه الى شیراز پانزده فرسنگ است.

مرور چند واژه سیوندی (بخش نخست- حیوانات)

[e-mail]

سیوندی با سیوند زنده است چرا که با مهاجرت، سیوندی نیز مهاجر می شود کسانی که ابتدا از سیوند مهاجرت می کنند سیوندی سخن می گویند فرزندانشان که در دیار هجر زاده می گردند سیوندی سخن نمی گویند تنها سیوندی می فهمند فرزندان فرزندانشان نه سیوندی سخن می رانند و نه سیوندی می فهمند بلکه تنها میدانند زبانی بنام سیوندی هم هست فرزندان فرزندان فرزندانشان نه هیچ می گویند و نه هیچ می فهمند و نه هیچ میدانند.............

پرندگان
qalâ	کلاغ
siyowk	زاغ
domnowkari	زاغی
bīf	جغد
mer	مرغ
numer	مرغ جوان
xalang	جوجه مرغ
ĵiže xurus	جوجه خروس
xurus	خروس
owyarak	یاکریم
dâse	دارکوب
kamutar	کبوتر
bonješk	گنجشک
pirsŭk	پرستو
Kowg	کبک
dâl	کرکس
Se:re	سهره
čelez	جوجه پرندگان وحشی
jik	جوجه ماکیان

 

 

پستانداران
usŭr	اسب
har	خر
howli	خرجوان
mahar	ماده خر
kuruhar	کره خر
gâ	گاو
ĵenge	گاو نر
gosale	گوساله
espe/esbe	سگ
ošter	شتر
ture	شغال
rubâ	روباه
titâ	گربه
baštitâ	بچه گربه
šâdi	میمون
meymen	میمون
žežu	جوجه تیغی
eškâl	بزکوهی
heyvâ	گوسفند
ma:	میش
bez	بز
bezze	بزغاله
bezčilu	بزغاله
vare	بره
Tilu	توله
kuru	کره
baš	بچه(حیوانات)

 

 

 

 

 

بی مهرگان
paxče	مگس
pertuk	پشه
magaz	زنبور عسل
hul-i zadr	زنبور سمی زرد
hul-i sīr	زنبور سمی قرمز
qale qančer	خرچنگ
qâfele	کفشدوزک
Ra:	خرخاکی
sīsk	سوسک
jez	جیرجیرک
malaq"	ملخ
peš	شپش
muruj	مورچه
bi	بید(حشره)

 

سایر
mazze	قورباغه
mây mutu	بچه قورباغه
mâsi	ماهی
Qom qom	سوسمار
bezmek	بزمجه
tile	بچه(خزندگان)

 

برگرفته از کتاب واژه نامه زبان سیوندی از مدیر وبلاگ (در دست چاپ)

توضیح:

 آ     â

 اَ      a

چ      č

ژ      ž

ش    š

   خ     x

کشیدگی   :

[e-mail]