"گیٍر,چیٍنیٍ" صنایع دستی رو به مرگ سیوند

"بس پاک و بس نیک نه آدمی را می آلاید نه جانداری دیگر را و زیست و بوم را از آنروی که از پور آدم است و جان دارد و  از زیست بوم جدا نیست.پاک است همچون آدم پیش از بهشت است و خدای همچون آدم پیشین آلوده نیست و نمی آلاید چون آدم پسین بلکه می پالاید دل و می بخشد جان  بسان خدای آدمیان و چون از اوست و ستایشگر اوی.کهن است و سترگ چون کوه نازک است و بزرگ چون برگ.از اوست و به سوی اوی باز می گردد."

"گیٍر," صنایع دستی کهن سیوند است بافته شده از شاخه و برگ درخت "اَلوءک/بادام کوهی" که در زبان سیوندی به این درخت "شَئرَک" می گویند می باشد.به این هنر در زیانی سیوندی"گیٍر,چیٍنیٍ" و به کسی که دست به این کار دارد "گیٍر,چیٍ" یا "گیٍر,چیٍن" می گویند.

برجسته ترین گونه این صنایع دستی "گیٍر,وَرپوٍشیٍ"است که برای نگهداری نان محلی درست می شود"گیٍر,وَرپوٍشیٍ" از یک استوانه به بلندی   متر و قطر 50تا 60 سانتی متر تشکیل می شود.

گونه دیگر این صنایع دستی "سُپ" نامیده می شود "سُپ" نیز از یک گردی(دایره) میان گود به قطر60 تا 70 سانتی متر پدید یافته است که برای آب زدن و نم کردن نان محلی استفاده می شود.

از دیگر گونه های کوچکتر هنر "گیٍر,چیٍنیٍ" می توان به "گیٍر, چَن پَشیءنیٍ" برای نگهداری سوزن و نخ را نام برد.

گونه ساده هنر "گیٍر,چیٍنیٍ" نیز "گیٍر," نام دارد برای موارد گوناگون بکار گرفته می گردد.

متاسفانه امروزه رواج مشتقات نفتی(پلاستیک) در کشور و جایگزین شدن بجای مصنوعات سنتی موجب آسیب ها و زیانهای جبران ناپذیری گردیده است. مهمترین این آسیب ها از نگاه بهداشتی و سلامتی است چون مواد اولیه آنها نفت می باشد در هنگام استفاده با رها سازی رادیکال های آزاد موجب بیماری های فراوان از جمله سرطانهای گوناگون در دراز مدت می گردد. همچنین این مواد غیر قابل تجزیه می باشد و با رها سازی در محیط آسیبهای بسیاری به زیست بوم وارد می سازد در حالی که مشابهات سنتی به آسانی در محیط تجزیه می گردند.از آنجا که تولید این مواد در صنایع پتروشیمی ما محدود است هر ساله هزینه بسیاری صرف واردات این مواد می گردد همچنین پتروشیمی های کشور نیز دستگاهها و فرآیند خویش را بجای تولید کودهای شیمیایی، مواد اولیه تجهیزات پژشکی،رنگها و .....به تولید مواد اولیه پلاستیک متمایز کنند.

بکار گیری از صنایع دستی علاوه بر حفظ سلامتی،کمک به اقتصاد کشور و کاهش هزینه،پاک نگهداری زیست بوم و طبیعت از همه مهمتر موجب پاسداشت و نگهداشتن میراث کهن چندین هزارساله نیاکان می گردد پس بیاییم همه با هم میراث کهنمان را همواره زنده و پویا نگهداریم.

متاسفانه عکس های این صنایع دستی کهن در دسترس نبود چنانچه شما از این موضوع یا دیگر موضوعات عکس دارید حتما برای ما بفرستید تا با نام خودتان در وبلاگ معرفی کنیم.

نظرات و راهنمایی های شما خواننده گرامی بویژه شما خواننده سیوندی در بهتر نمودن مطالب بسیار بما کمک می کند.شما سیوندی گرامی در نظر بدهید نظر و پیشنهاد خویش را به زبان سیوندی حتما بنویسید.

چنانچه مایلید در مورد هر موضوع یا مطلبی که مربوط به سیوند است مطلب تهیه کنیم حتما نام موضوع را برای ما بنویسید.

توجه داشته باشید که امکان نمایش همه مطالب وبلاگ در این صفحه نمی باشد برای آگاهی از همه مطالب وبلاگ می تواند به گزینه "عناوین مطالب وبلاگ "یا گزینه "آرشیو موضوعی" استفاده کنید.

"اِشکَفت,گاء"سیوند، پدیده نادر آفریدگار در زاگرس جنوبی

"اِشکَفت, گاء" نام غاری آبی است بر فراز کوههای سیوند چنانچه در هر جای سیوند کنونی باشیم "اِشکَفت, گاء" را در روبروی سیوند است می بینیم درون "اِشکَفت, گاء" بواسطه چشمه های درون آن همیشه آب می باشد اما در برخی از فصلها (زمستان و بهار) آب "اِشکَفت, گاء" بیرون می آیند و با گذشت چند کیلومتر در دامنه کوه آبشار "آءقِل کَمَرٍ" را پدید می آورد در سالهای پر بارش در بیرون غار نیز آبشارهای بسیار جاری می گردد..........

اگرچه "اِشکَفت, گاء" در مقایسه با غارهایی چون علی صدر،سهولان و....چیزی ندارد اما آنچه که موجب اهمیت "اِشکَفت, گاء" شده است قرارگیری آن در ناحیه زمین شناسی زاگرس جنوبی است چنانچه این دسته از غارهای آبی در ناحیه زاگرس شمالی و در استانهای کردستان،همدان،کرمانشاه و گاها زنجان یافت می گردد و وجود چنین غاری در ناحیه جنوبی زاگرس چیزی نادر می باشد.

نکته دیگر قابل توجه "اِشکَفت, گاء" دبی زیاد آب  آن می باشد چنانکه پس از طی چندین کیلومتر و ایجاد آبشار "آءقِل کَمَر" زمینها و کشتزارهای دامنه کوه را  در فصولی از سال سیراب می کند.

در ادامه مطلب می توانید عکس های "اِشکَفت, گاء"  سیوند را ببینیدتوجه داشته باشید که عکس ها در اندازه های بزرگ می باشند و نمایش کامل آنها در وبلاگ میسر نمی باشد با ذخیره عکس ها در رایانه خود به تماشای عکس ها با اندازه کامل بپردازید.

چنانچه دوست دارید در مورد یکی از آداب و رسوم،جاهای دیدنی و دیگر چیزهای سیوند چیزی بدانید نام موضوع را برای ما بفرستید تا در مورد موضوع شما گزارش و نوشته ای در صورت امکان تهیه کنیم.پیشنهادها و سخنان شما بسیار می تواند در بهبود مطالب به ما کمک کند پس ما را از نظرات و انتقادات به حق خویش دریغ مدارید. (اگر سیوندی زبانانید حتما به زبان سیوندی)

توجه داشته باشید که امکان نمایش همه مطالب وبلاگ در این صفحه نمی باشد برای آگاهی از همه مطالب وبلاگ می تواند به گزینه "عناوین مطالب وبلاگ "یا گزینه "آرشیو موضوعی" استفاده کنید.

ادامه نوشته

تَختَکیٍ گَریٍ وَرد خُرشیٍدیٍ سیٍوَند/صخره های فسیلی سیوند

صخره های فسیلی سیوند در شرق سیوند کنونی در منطقه ای بنام "پِرد وَردیٍ/پل سنگی سیوند" قرار دارد. در سالهای اخیر معدن سنگ در کنار آن این این صخره های باستانی را _ همچون چشمه "پِرد وَردیٍ" که توسط بیل مکانیکی و بولدوزرهای معدن سنگ تخریب شد_تهدید می کند.

عکس های این بخش را در ادامه مطلب ببینید. توجه داشته باشید که عکسهای این وبلاگ در اندازه بزرگ می باشند و امکان دیدن کامل عکس در وبلاگ نیست با ذخیره(save)تصاویر در سیستم خود به تصویر کامل بنگرید.

ادامه نوشته

اردیبهشت ماه  و روییدن روییدنی های کوههای سیوند

در اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت با توجه به گرم شدن هوا و بارش باران در این فصل روییدن های ویژه این گاه خودنمایی می کنند چگونگی اندازه و... بیشتر به اندازه بارش در اسفند و فروردین آن سال دارد.

 

رستنی های کوههای سیوند

"خاءرِج"

که به زبان فارسی قارچ می گردد اما هر نوع قارچی بلکه قارچ کوهی شاید به توان گفت کمیاب ترین و گرانترین روییدنی کوههای سیوند همین "خاءرِج"باشد.

"لُپوٍ"

شاید بتوان گفت که پس از "خاءرِج" "لُپوٍ" از نگاه ارزش و گرانی جای دوم دارد این دو گیاه ر خوراکی های ویژه سیوند بیشتر با یک دیگر در خوارکی ها بکار می روند "لُپو" برگهای سبز و بلند دارد که با مالش دست  دو یا چند لایه می گردد و بوی بسیار ویژه و خوبی دارد و نیز کم یاب است.همخانواده  غیر خوراکی "لِپوٍ" در زبان سیوندی "کُپوٍ" نام دارد.

"جاءشیٍر"

به فارسی نیز همان جاشیر است مردم سیوند جاشیر ریز و "گُمبُل/غنچه" را می پسندد و جاشیرهای بلند و پیر را دوست ندارند در سیوند با جاشیر خوردنی های بسیاری درست می کنند. در سیوند جاشیر را خورد و میپزند سپس درون  "لَمیءش/مشک دوغی" می ریزند و "دوء/دوغ" را به آن می افزایند و می نهند تا مزه جاشیر به "دوء/دوغ" بروند و سپس آنرا با نام "جاءشیٍر دوء" می نوشند.گونه غیر خوردنی جاشیر را در سیوندی "جاءشیٍرگاآء" گویند.این گیاه از نگاه ارزش جایگاه سوم را در سیوند دارد.

"شُؤاءل یٍ جاءشیٍر"

به پوستهای دور ساقه جاشیر "شُؤاءل یٍ جاءشیٍر" در زبان سیوندی می گویند.

"گُمبُل یٍ جاءشیٍر"

جاشیرهای جوان و تازه همچنین جاشیر های خوشه ای را گویند این گونه جاشیر از دیگر جاشیرها بهتر است.

"شیٍبیءت جاءشیٍر"

به برگهای جاشیر در زبان سیوندی و همچنین جاشیر پیر گویند.

"بُرم, جاءشیٍر"

 در خرداد ماه و تیرماه گیاه جاشیر به 70تا80سانتی متر میرسند و دامدارن سیوند در کوهها  جاشیرها را با داس درو می کنند و در همان کوهستان می نهند تا خشک شوند آنگاه در شهریور و مهر جاشیرهای خشک شده را با "بیٍز" همراه الاغ می آورند تا خوراک دام آنها را در زمستان فراهم سازد جاشیر یکی از بهترین و با ارزشترین خوراک دام می باشد که در زبان سیوندی به آن "بُرم, جاءشیٍر" یا علوفه جاشیر می گویند.

"بوٍندوءل"

گیاهی است همانند جعفری اما بسیار بزرگتر و با بوی ویژه به خود این گیاه در اسفندماه می روید اما در اردیبهشت ماه ساقه های آن نمو یافته و "تیٍر, بوٍندوءل" می گردند . با "بوٍندوءل" خوراکی های زیادی می پزند اما "تیٍر, بوٍندوءل" را تنها پوست می گیرند و می خورند.خوردن بسیار این گیاه سردرد و سرگیجه می آورد.

"تیٍر, بوٍندوءل"

به ساقه های گیاه "بوٍندوءل" که در اردیبهشت ماه در سیوند یافت می گردد.

"کاءرد,"

این نیز یک نوع گیاه کوهی است که برگهای برنده ای دارد و در سیوند با آن گونه ای آش درست می کنند.

"روٍِؤاءسک"

که در زبان پارسی آنرا ریواس گویند این گیاه نیز در کوههای سیوند می روید.

"تِیٍر, روٍؤاءسک"

به ساقه های جوان و تازه ریواس در سیوندی "تِیٍر, روٍؤاءسک" می گویند.

"پِنج, روٍؤاءسک"

ساقه های درون برگ ریواس درزبان سیوندی گویند.

"کَنگَر"

کنگر از دیگر گونه های کوهی در سیوند فراوانتر است کنگر کوهای سیوند ساقه های کوچکتری دارد و از دیگر جاشیرها که بیشتر در دشتها می روید خوشمزه تر و پربهاتر است.گونه غیرخوراکی کنگر را در سیوندی "کَنگَر گاآء" گویند.

 

در آینده نزدیک خوراکی هایی را که با این گیاهان در سیوند درست می گردد را آموزش می دهیم بر آن امید که همگان در برابر این رویدنی های رویندگار سترگ با پاسداشت روییدنی های او سپاسگزار رویندگار ایران بزرگ باشیم.