<<<<نسخه سیوندی این مقاله به محض آماده شدن در وبلگ قرار می گیرد>>>
آری امروزه به لطف ومرحمت مرودشتی های متمدن دوهزارساله!!!!! ور وستاهای با فرهنگ آن؟؟؟؟؟؟و زیرسایه سار رسم ورسومات بسیار درست وراست شبکه فاخر فارس !!!!!!!!!! و مردمی که سیوندی را لهجه ای مانند دیگر لهجه ها می دانند زبان سیوندی رو به فنا نهاده اما خارجیان بسیاری در مسافتهای طولانی از سیوند از سیوندی نوشته اند وکیلومترها را طی نموده تا سیوندی بیاموزند وسیوندی سخن گویند.نوشتار زیر تنها بخشی از تلاشهای این بزرگان است.
زبان سیوندی از دید بیگانگان مجتبی خرم سیوندی
M_khoram2008@yahoo.com
سیوندی جزیره زبان مادی در پارس
به باور آندریاس(1),که لنتس(2),میه(3),بونیست,کریستنسن ومایرهوفر(4) گویش سیوندی ادامه زبان مادی است وسیوند جزیره زبان مادی در پارس بوده است که این اندیشه(نظریه) استوار بر آواشناختی این زبان است.در زبان سیوندی و مادی,*x,*huایران باستان (svهندی باستان)به f دگرگونی یافته است.
اما بر گمان(عقیده) لکوک(5) با نگاه(توجه) به واژه farnahدر سنگنبشته های (کتیبه های) پارسی باستان خواسته زبان سیوندی را در خاور(مشرق) ایران ودر همسایگی خوری می داند.همچنین بر اندیشه ویندفور(6) گویشهای شمال خاورایران نیای سیوندی دارد.
به اندیشههوار(7) سیوندی با کردی همانندی(شباهت) دارد.آیلرز(8) نیز گفت که شاید نژاد سیوندیان گورانی بوده است. که این اندیشه بی پایه است چراکه سیوندی بامازنی وگیلکی نیز دیگر زبانهای ایرانی همانندی بسیاری دارد.
واندیشه ای بی پایه سیوندیان را سامی می خواند.
کتابهای سیوندی نگاشته شده بیگانگان(خارجیها)
شاید نوشته های آندریاس در سال 1878م نخسین آثار گردآوری شده باشد که اکنون در کتابخانه دانشگاه گوتینگن نگهداری می شود.این نوشته درباره سیوند اهالی آن پیشینه آن ونوشتار(مقاله) کوتاهی در باره آواشناسی ودستور(صرف) و واژنامه ای کوتاه که در سال 1939م به کوشش کریستنسن(1) منتشر شد.
در سال1883م ژوکوفسکی(9) هنگامی که در ایران بود چندین نوشته(متن) از پارسی به سیوندی باز گرداند(ترجمه کرد) این نوشته ها در سال1922چاپ شد که در این فرهنگ همگانی(جامع) واژه ها ودستورکنشهای(افعال) سیوندی آمده است.
در سال 1893هوار(7) دستنوشته های دانشمند ایرانی میرزا حسین تهرانی در باره زبان سیوندی را چاپ (منتشر)کرد.
پس از آن(بعدها) گایگر(10) با بهره گیری از نوشته های هوار وتهرانی نوشتارخود را نوشت وزبان سیوندی را با(جز) زبان های میانی(مرکزی) ایران برشمارد.
مان(11) در 1908 افسانه ای سیوندی را به همراه چند واژه نوشت..هدنک در این نوشته ها را به همراه دستور زبان سیوندی در سال 1926چاپ کرد.در این نوشته(اثر) هدنک آوانویسی تهرانی مان و ژوکوفسکی را باهم ارزیابی(مقایسه) کرد.او پیش از این در مورد سیوندی در سال1909 نوشتارهایی نوشته بود وسیوندی را از زبانهای ایرانی شمالی وشمال باختری(غربی) خوانده بود.
زالمان ژوکوفسکی ایوانف و رماسکویچ در 1912_1915در مورد ادبیات مردمی(عامیانه) سیوند نوشته هایی گرد آوردند وچندچارپاره(رباعی) وسروده(شعر) وداستان سیوندی را چاپ کردند(12).روماسکویچ(13) نوشتگانی(متنهایی) در مورد ادبیات مردمی سیوند گرد آوردو چند سروده وچارپاره سیوندی بهمراه بازگردانی روسی چند داستان سیوندی را در سال 1934چاپ نمود.(14)
مور گشترینه(15) کاوشهایی(مطالعاتی) روی زبان ودستور سیوندی انجام داد وکاوشهای آندریاس ژوکوفسکی و کریستنسن را بررسی وچند واژه به واژگان پیشین افزود نوشته های او در باره سیوند در نوشتارهایی بنام نامهای پایان یافته(مختوم) به aدر زبانهای باختری آمده است(16). مور گشترینه(17) نیز همانند ردار(18) ویژگی شمال باختری بودن سیوندی را برشمرده (تاکید کرده) است.
نخستین کتاب آزاد(مستقل)از دید همزمانی سیوندی را لکوک(19) در سال1979 بچاپ رساند.
او به هنگام دیدار از سیوند(1971-1973) نوشته های زبان شناختی را از این زبان فراهم ساخت.این اثردربرگیرنده(شامل)آغاز(مقدمه){درباره سیوند, مردم آن, آگهی ها(اطلاعات)مردم(جامعه) شناختی سیوندی وتاریخچه کاوشهای(مطالعات)زبان سیوندی}وسه بخش(فصل) درباره دستور,نوشتگان(متن) وبازگردانی(ترجمه) آنهابه زبان فرانسوی بهمراه واژنامه است.
در سال 1989لکوک(20) نوشتار فشرده وکوتاه(مختصر) درباره دستور سیوندی وکتابشناسی آن درcompendium linguarum iranicarum چاپ کرد
آیلرزدستاورده های(نتایج) بدست آمده از پژوهش خود رو (پس از سه سفر به سیونددر1933م 1939م 1979)در1988م چاپ کرد.این نوشته دربردارنده آغازین(مقدمه) ای بسیار(مفصل), دستور سیوندی,چندنوشتگان(متن) بازگردانی بهمراه فهرست واژگان بود.
نخستین اثر آزاد زبان سیوندی به زبان روسی را خانم مالچانووا از دید همزمانی-تاریخی چاپ نمود. خانم مالچانووا پژوهشگر بنیاد(موسسه) زبانشناسی فرهنگستان روسیه است.که پیشتر چند نوشتار در مورد زبان سیوندی نگاشته بود.او نخستین پژوهشهای خود را در1973در مورد زبان سیوندی با گویشوری بومی آغاز نمود.او نوشته های ژوکوفسکی ومان را بررسی ودرست(اصلاح)ودستور(صرف)برخی کنشها را نوشت وچندین نوشته از پارسی وروسی به سیوندی بازگرداند(ترجمه کرد).
در سال1997 مالچانووا پنجمین جلد از "مبانی زبانشناسی ایرانی"<دستور تاریخی سیوندی >را چاپ کرد(21).ودر سال1999م در دومین جلد از زبانهای دنیا ,زبانهای ایرانی,زبان سیوندی را چاپ نمودکه به بررسی رده شناختی آن پرداخت.(22)
اودر سال2001 نوشتار حروف اضافه در سیوندی را نوشت(23).
کتاب گویش سیوندی از دیدهمزمانی-تاریخی را او در سال2003در 143صفحه در بنیاد زبانشناسی فرهنگستان علوم روسیه به چاپ رساند.کتاب در بردارنده نوشتار بسیار زبانشناختی درباره زبان سیوندی است که دربردارنده آغازین آواشناسی دستور واژگان وگزیده نوشتگان است.که در شماره های پسین در اینباره بیشتر سخن خواهیم راند.
چنانچه هر کدام از متون بالا یا هر نوشتاری در مورد سیوندی دارید با فرستادن و e-mail کردن آن برای ما محبت بی دریغ خویش را به ما مبذول دارید.
منابع:
1) Andreas, F.C., Christensen, A., Iranische Dialektaufzeichnungen aus dem Nachlass, von F.C.
Andreas. Zusammen mit Kaj Barr und W.B. Henning bearb. und hrsg. von Arthur Christensen: Erster
Teil: Sâ ª va« nd⪠, ya« zdâ ª und soª â ª . Abhandlungen der Gesellschaft der Wissenchaften zu Go« ttingen.
Phil.-hist. kl., 3. Folge. B., 1939, Nr. 11. (p. 16)
2) Lentz, W., ``Die nordiranische Elemente in der neupersischen Literatursprache bei Firdosi''.
Zeitschrift fur Indologie und Iranistik. Leipzig, 1926, Bd. 4, H. 2. (p. 288)
3) Meillet, A., Grammaire du vieux-perse.2 e¨ d., entierement corrige¨ e et augmente¨ e par E¨ . Benveniste,
1931. (p. 10)
4) Mayrhofer, M., ``Die Rekonstruktion des Medischen''. Anzeiger der osterreichischen Akademie der Wissenschaften. Phil.-hist. kl: Jg. 1968 (105), N.1. Wien, 1969 (p. 5)
5) Lecog, P., ``Excursus: A propos du Fûme© deý'', Archäologische Mitteilungen aus Iran, Ergänzungsband
10. Berlin 1983.
6) Windfuhr, G.L., ``Isoglosses:A Sketch on Persians and Parthians, Kurds and Mede''. MonumentumH.S. Nyberg. vol. 5. Te¨ he¨ ran-Lie© ge, 1975 (Acta Iranica)
7)Huart, Cl., ``Le dialecte de si ª weª nd''. Journal asiatique. P., IX-me se¨ r. 1893 T. 1.
8) Eilers, W., Westiranische Mundarten . III: Die Mundart von sivand. Stuttgart, 1988.
9) Zhukovskii V.A., Materialy dlya izucheniya persidskikh narechi⦠. Ch. 2: Dialekty polocy goroda
Semnana: Sengiser, Shemerzod. Dialekty polosy goroda isfagana: sede, gyaz, kyafron. Dialekty polocy
goroda shiraza: Sivand, Abdui. Guranski⦠dialekt drevni talakhedeshk. Narechiya evreev goroda
kashana. Narechie derevni Tajrish. Vyp. I. 1. Teksty, 2 Slovar. Pg., 1922.
10) 12) Geiger, W., ``Kleinere Dialikte und Dialektgruppen III: Centrale Dialekte''. GIPh . 1898-1901. Bd I,
Abt. 2.
11) Mann, O., Hadank, K., Kordisch-Persische Forschungen. Abt. III: Nordwest-iranische Dialekte.
Bd. I: Die Mundarten von khunsa« r, Mahallaª t Nata« nz, Nayin, Sa« mna¦ n, Sâ ¦ va« nd und soª . Kohruª d B., 1926.
12) Ivanov, V.A., ``Neskol'ko obraztsov persidsko⦠narodno⦠poezii'', ZVORAO , T. XXIII. Pg., 1915.
13) Romaskevich, 'A.A., ``Persidskie narodnye chetverostishiya''. II''. ZVORAO . Pr., 1921 T. 25.
14) . ``Persidskie skazki''. Persidskie narodnye skazki. Podbor, perev., primech. i vstup. stat'ya A.A.
Pomaskevicha. M.L., 1934.
15) Morgenstierne, G., ``Stray Notes on Persian Dialects''. NTS . 1960 No. 19. (p. 134-139).
16) Morgenstierne, G., ``Feminine Nouns in -a in Western Iranian Dialects'', A. Locust's Leg: Studies inÃhonour of S.H. Taqizadeh . L., 1962.
17) Morgenstierne, G., Neu-iranische Sprachen'', HbO. 1958. Abt. 1, Bd. 4: Iranistik. Abschn 1.
Linguistik.
18) Redard, G., Other Iranian languages. GTL. The Hague, Paris, 1970. vol. 6.
19) Lecoq, P., Le dialecte de Sivand. Wiesbaden, 1979.
20) Lecoq, P., Les dialectes du centre de l'Iran, CLI. 1989.
21) Molchanova, E.K., ``Onekotorykh foneticheskikh osobennostyakh sivendi'', Iranckoe yazykoznanie:
(k 75-letiyu prof. V.I. Abaeva). M. 1976.
22) Molchanova E.K., ``sivendi'' OIYA, 1997.
23) Molchanova, E.K., ``Sivendi yazyk/dialekt'', Yazyki mira. Iranskie yazyki. II. Severo-zapadnye
iranskie yazyki. M., 1999.
احیا خط میخی در زبان سیوندی
زبان سیوندی تا حدود هشتاد سال پیش با خط میخی نوشته می شده واکثر باستانشناسان در زمان کاوشهای تخت جمشید سیوندیان بوده اند اما در زمان رضاخان وسالهای اخیر روبه فراموشی نهاده است الفبا و آواشناسی آن توسط آندریاس ودیگر زبانشناسان در سالها پیش گردآوری شده است .اما متاسفانه هیچ کام از کتابها به فارسی ترجمه نشده وبیشتر روسی وکمتر فرانسوی وآلمانی بودن کتب کار ترجمه رامشکل کرده که نبود یک بنیاد و موسسه در این رابطه کارها مشکلتر کردهاست وبی توجهی بیش از حد مسئولان محلی کار را بسیار مشکلتر
ساخت دانشکده زبانها وگویشهای ایرانی وباستانی در سیوند تنها راه نجات سیوندی
ساخت دانشکده زبانهای باستانی وایرانی در سیوند تنها راه نجات سیوندی
ساخت دانشکده زبانهای ایرانی در سیوند که در پیش از انقلاب برای جلوگیری از فرسایش گویشهای ایرانی وهمچنین باتوجه به قرارگرفتن سیوند میان نقش رستم تخت جمشید وپاسارگادبرای مطالعه بر روی خط میخی وزبا پهلوی توسط زبانشناسان خارجی وپس از انقلاب توسط زبانشناسان ایرانی وخارجی طرح گردید که در پیش از انقلاب کارهایی هم صورت گرفت اما متاسفانه هیچگونه حمایتی از سوی مسئولان استان وشهرستان در پس از انقلاب انجام نپذیرفت وساخت دانشکده عملی نشد.
با فرستادن هرگونه عکس یا مطلبی در مورد سیوند یا سیوندی که دارید در حفظ ومعرفی فرهنگ وزبان سیوند به تمام مردم به ما کمک نمایید.
