کتابشناسی سیوندی:
زبان سیوندی از دید همزمانی-تاریخی،اِ.ک.مالچانووا،مسکو،موسسه زبانشناسی،فرهنگستان علوم روسیه،2003،143صفحه
Sivendi v sinkhronnom i istoricheskom osveshchenii, Sost. E.K.Molchanova,
Moskva Rossiâ ¦ skaya akademiya nauk institut yazykoznaniya, 2003, 143 p.
نخستین اثر آزاد زبان سیوندی به زبان روسی را خانم مالچانووا از دید همزمانی-تاریخی چاپ نمود. خانم مالچانووا پژوهشگر بنیاد(موسسه) زبانشناسی فرهنگستان روسیه است.که پیشتر چند نوشتار در مورد زبان سیوندی نگاشته بود.او نخستین پژوهشهای خود را در1973در مورد زبان سیوندی با گویشوری بومی آغاز نمود.او نوشته های ژوکوفسکی ومان را بررسی ودرست(اصلاح)ودستور(صرف)برخی کنشها را نوشت وچندین نوشته از پارسی و روسی به سیوندی بازگرداند(ترجمه کرد).
در سال1997 مالچانووا پنجمین جلد از "مبانی زبانشناسی ایرانی"<دستور تاریخی سیوندی >را چاپ کرد(1).ودر سال1999م در دومین جلد از زبانهای دنیا ,زبانهای ایرانی,زبان سیوندی را چاپ نمودکه به بررسی رده شناختی آن پرداخت.(2)
اودر سال2001 نوشتار حروف اضافه در سیوندی را نوشت(3).
کتاب گویش سیوندی از دیدهمزمانی-تاریخی را او در سال2003در 143صفحه در بنیاد زبانشناسی فرهنگستان علوم روسیه به چاپ رساند.کتاب در بردارنده نوشتار بسیار زبانشناختی درباره زبان سیوندی است که دربردارنده آغازین آواشناسی دستور واژگان وگزیده نوشتگان است.
ساختار کتاب حاضر بر اساس منابع ونوشته های پژوهندگان گذشته و نیز نوشته های خود مولف است. کتاب دربر دارنده مطالب مفصل زبان شناختی درباره زبان سیوندی و شامل مقدمه(ص5-12)،بخش آواشناسی(ص13_72)صرف(ص73-113)واژگان(ص117-119)و گزیده متون(ص120-134)است.مولف در آغاز(مقدمه) آگاهیهای کلی درباره زبان سیوندی،تحول تاریخی آن و تاریخ مطالعات سیوندی به دست داده است.
بخش آواشناسی به بررسی آواهای زبان سیوندی و تحولات تاریخی آنه می پردازد.فهرست این تحولات را می توان در پایان بخش آواشناسی(ص67-70)
مشاهده کرد.از دید تاریخی در دستگاه آوایی سیوندی مصوتهای کوتاه و بلند تفاوت داشته اند.همچنین مصوتهای ایرانی باستان در سیوندی بازتاب خاص خود را دارند.درمجموع شش مصوت با فارسی معاصر منطبق است.
مفصل ترین بخش کتاب به صرف اختصاص دارد
نظام فعل سیوندی آمیزه ای از تحلیل و ترکیب است. در صیغه های زمان حال ترکیب مسلط است. گذشته افعال متعدی به کمک ضمایر شخصی متصل که قابل جابجایی هستند ساخته می شوند.استفاده از ضمایر متصل،به صرف فعلهای لازم نیز سرایت کرده است.
مولف در بخش واژگان (ص117-119)دسته بندی مختصری از واژه های سیوندی به دست داده است. به نوشته مولف،از دیرباز واژگان ایران باستان در سیوندی رواج داشته است و به تحولات ویژه سیوندی به دشواری می توان برخی از آنها را شناسایی کرد برای نمونه:"تیٍتاء:گربه"،"فَرم:خواب"،"اوءیءر:آتش"،"ؤاءتَن:گفتن"،"وِل:گل سرخ"و...
فهرستی مختصر از واژگان سیوندی به صورت موضوعی(گیاهان،جانوران،....)در کتاب اشاره شده است.
فصلی از کتاب به متنهای سیوندی اختصاص داده شده است(ص120-133)در این متن هفت متن سیوندی همراه با ترجمه به زبان روسی آمده است.همه متنها به جز متون 6و7 تکیه گذاری شده است.
پژوهندگان روسی در طی سده گذشته بر روی زبانهای و گویشهای ایرانی پژوهشهای ارزنده ای کرده اند.استفاده از این منابع و ترجمه آنها بسیار مهم و کارگشاست.کتاب سیوندی خانم مالچانووا نیز از این دست منابع بشمار می رود.بویژه آنکه اثر معتبری درباره سیوندی به زبان فارسی وجود ندارد.
این کتاب در مجله گویش شناسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی جلد اول شماره سوم،بهمن1383،به مدیر مسئولی:غلامعلی حداد عادل و قلم لیلا عسکری نقد وبررسی شده است.
1) Molchanova, E.K., ``Onekotorykh foneticheskikh osobennostyakh sivendi'', Iranckoe yazykoznanie:
(k 75-letiyu prof. V.I. Abaeva). M. 1976.
2) Molchanova E.K., ``sivendi'' OIYA, 1997.
3) Molchanova, E.K., ``Sivendi yazyk/dialekt'', Yazyki mira. Iranskie yazyki. II. Severo-zapadnye
iranskie yazyki. M., 1999.
زبانهای ایرانی گنجینه های ارزشمند نیاکان ما هستند وبه گفته دکتر کزازی :زبان های بومی ایرانی نیای زبان پارسی اند که ستیز پدر و فرزند کاری بس نکوهیده وناپسند است.آری ورود واژگان فارسی در زبانهای بومی چون سیوندی و سخن راندن با زبانی بجز سیوندی ستیز پدر(سیوندی)و فرزند(فارسی) است.که جا دارد همه ما ایرانیان برای پاسداشت زبانهای ایرانی که اگر از تخت جمشید و زیگورات آناهیتا و بیشابور و... بیشتر نیست از آن کمتر هم نیست کوشا با شیم با فرزندان خویش به زبان بومی خویش سخن برانیم و هنگام سخن گفتن از واژگان کهن واصیل استفاده کنیم و واژگان دیگر زبانها –حتی فارسی- را بکار نگیرند.
زبان سیوندی امروزه همانند دیگر زبانهای ایرانی به سختی در تقابل با فارسی به حیات خویش ادامه می دهد.که در این میان وصلت سیوندی ها با غریبه ها ،مهاجرت سیوندی ها به شهرهای بزرگ،اسکان غریبه ها در سیوند، بی توجهی مسئولان محلی استانی به سیوندی و.... مانند تبری بر درخت کهن سال سیوندی بی رحمانه می تازد.