زبان سیوندی ادامه زبان مادی است که تنها زبانی در جنوب غرب ایران است که از گروه زبانهای ایرانی مادی محسوب می گردد. به گفته بسیاری از زبانشناسان معروف سیوندی مروارید صدف زبان فارسی است.سیوندی زبانهای دیگر در سیوندی هیچ جایگاهی نداشته و حتی سیوندی در برابر فارسی نیز مقاومت نشان داده و واژه سازی در سیوندی بسیار فعال و کاراست.

در این نوشتار می خواهیم با مقایسه سیوندی و واژگان غیر ایرانی که در زبان فارسی آمده اما در سیوندی جایگاهی ندارند به بررسی این ویژگی زبان کهن سیوندی بپردازیم.

 الف)واژگان تازی

 تعداد واژگان تازی در سیوندی کمتر از سیوندی است ما به این نکته در واژنامه اشاره کرده ایم که تمامی واژگان را می توانید در واژه نامه ببینید در اینجا تنها برای نمونه چند مورد را آورده ایم شاید فکر کنید که برخی از این واژگان در فارسی هم می باشد اما زبان آن نیست که در گوشه فرهنگ نامه ها و یا لغت نامه ها باشد بلکه واژه آن است که در زبان مردمان جاری باشد اگر چه برخی از این واژگان اکهن در فارسی هم هست اما متاسفانه مورد بی مهری فارسی زبانان قرار گرفته اند و جای خویش را به واژگان تازی هم معنی خویش داده اند اما در سیوندی واژگان تازی هیچ جایگاهی ندارند و همواره بر زبان مردم سیوند واژگان ایرانی روان است و واژگان ایرانی در زبان مردم اند در در فرهنگ ها و لغت نامه ها پس توجه کنید که در سیوندی هیچگاه واژگان ستون نخست جایگزین واژگان دوم نمی گردند.

(توجه داشته باشید که زبان عربی زبان بسیار کاملی است که زبان دین و کتاب ماست و برای درک معنای بسیار عمیق و باغت و شیوای قرآن  یادگیری آن بسیار ضروری است و ما مخالف زبان عربی نیستیم بلکه ما مخالف تخریب یک فرهنگ یا زبان از سوی زبان و فرهنگی دیگر هستیم که این همان سفارش قرآن و بزرگان دین می باشد همچنین ما با کسانی که به این بهانه به اسلام توهین می کنند مخالفیم)

تازی                    سیٍوَندیٍ

حرف                       گَپ

اسم                      ناءم

لباس                     رَخت/جِل

وسط                      میٍیان

وضو                       دَس نِماءز

مناره                      گُلدَس,

صبحانه                   ناءشتِی

نور                         روٍشنِی

غروب/عصر              پَسیءن

راحت                     آءسوٍد,

ختم/ترحیم              پُرس,

سوال                     پُرس

غار                         اِشکَفت

داخل                      توٍ

تمسخر                   رُخچَند

قصه                       مَتَل

حامله                     گَداءپُر

مریض                     ناءخُش

سرطان                  داءن,/داءنِی ناءپاءک

فسخ                     واءدِنگ

مدرک/سند             کُؤناءم,

وصیت نامه             سیٍی؛ناءم,

کَفش                     پُؤزاءر

تمیز                       پاءک

تنظیم                     ساءزِماءن

شلوغ                     جَنًجاءل

خلوت                     بیٍیاءباءن

کفن                       اِسبیءدیٍ

برق                        بِرَخچ

عمدی                    اَدَسیٍ

متبرک                     ناءرَنگیٍ

باقیمانده                   ت؛توٍ

برخی از واژگان تازی که به زبان سیوندی وارد شده اند همگون با نظام آوایی این زبان کهن گشته اند و دگرگونی یافته اند توجه کنید که این واژگان بیشتر دینی بوده اند.

تازی                                                                 سیٍوَندیٍ

مجلس(سوگواری امام حسین علیه السلام)            مَگلِس

مسجد                                                             مَئچِد

 خدمت(سربازی)                                                خِذمَت                        

 

ب)واژگان ترکی

واژگان ترکی عموما در زمان صفویه بدلیل ارتباط ایران با اروپا از طریق عثمانی به زبان فارسی آمده اما زبان سیوندی در مقابل این تهاجم مقاومت کرده و واژگان ترکی را نپذیرفته است.در زیر چندین واژه ترکی را که در فارسی بکار گرفته می گردد اما در سیوندی جایگاهی ندارد را برای نمونه آورده ایم.

ترکی               سیٍوَندیٍ

توپ                   گوء

قاشق               کَمچیٍلوٍ

چغاله(بادام)        خَریَک

قشلاق              گَرمسیءر

ییلاق                 سَرهَد

قیچی                ناءخاءمچیٍ

 

پ)واژگان فرنگی

واژگان فرنگی نیز در چند ساله اخیر  بواسطه ارتباط ایران با باختر به زبان فارسی آمده اند اما زبان سیوندی تا چند سال پیش نیز در برابر این واژگان ایستادگی کرده است.

فرنگی                 سیٍوَندیٍ

سرم/آمپول             چَن/چاءن

شومینه                  آءردِگاء

سیسمونی             رَختَک

کوک                       گِند

موزاییک                  کاءشیٍ کَف

 

ت)واژگان سانکسریت

واژگان این زبان نیزدر سیوندی جایگاهی نیافته است.

 

سانکسریت           سیٍوَندیٍ  

حنجره                        خِر

پنجره                     دَر چیءن,